Satürn’ün ikonik halkalarının en büyük gizemi çözüldü

Yapılan yeni bir araştırmada bilim insanları Güneş’ten en uzak altıncı gezegen olan Satürn‘ün ikonik halkalarını inceledi. Satürn’ün halka sistemi için yeni bir yaş tahminine ulaşmaya çalışan araştırmacılar, bu toz ve buzlu kaya tabakasının ne kadar zamanda toplandığını belirlemeye çalıştılar. Elde edilen sonuçlar son derece şaşırtıcı olsa da nihayet bu halkaların ne zaman oluştuğu sorusu cevaplanmış oldu.

Satürn’ün gizemli halkaları için önemli keşif

Verileri inceleyen bilim insanları, Güneş sisteminin en etkileyici ve ünlü halka sisteminin 400 milyon yıldan daha eski olmadığını belirledi. Yaklaşık 4,5 milyar yıl önce Güneş’in etrafındaki gaz ve toz bulutunun çökmesiyle diğer gezegenlerle birlikte doğan Satürn’ün yaşı ile kıyaslandığında bu halkaların tabiri caizse daha dün oluştuğunu söyleyebiliriz. Bu bilgilere göre Satürn’ün halkalarının oluşumu muhtemelen 240 milyon önce dinozorlar Dünya’da dolaşırken şekilleniyordu.

Öte yandan bu araştırmanın yürütülmesi pek de kolay olmadı. Boulder Üniversitesi’nden fizikçi Sascha Kempf ve ekibi, NASA’nın artık emekli olan Cassini uzay aracının topladığı 13 yıllık verileri analiz etti. Satürn’ün atmosferine dalmadan önce Cassini Satürn’ün çevresinden 163 toz zerresi toplamıştı.

Halkalar yakında yok olacak

Kempf yaptığı açıklamada “Halkaları evinizdeki halı gibi düşünün. Eğer temiz bir halı serdiyseniz, sadece beklemeniz gerekir. Toz halınızın üzerine yerleşecektir. Aynı şey halkalar için de geçerlidir.” Satürn’ün halkalarındaki toz birikiminin ölçümlerini kullanan araştırmacılar, yapıların her yıl bu malzemenin metrekare başına bir gramdan daha azını biriktirdiğini tahmin ettiler.

Bu da onlara, gezegenle kıyaslandığında Satürn’ün halkalarının nispeten yeni bir fenomen olduğunu ve en azından kozmik açıdan göz açıp kapamaya eşdeğer bir süre içinde gerçekten de yok olabileceğini gösterdi. Halkalar gaz devinin çekim gücü nedeniyle gezegenin içine doğru çekiliyor ancak gökbilimciler, halkaların daha ne kadar zamanları olduğundan tam olarak emin değiller. Tahminlere göre 15 ila 400 milyon yıl içinde halkalar yok olacak.

Satürn’ün halkaları oldukça “yeni” bir özellik

Satürn’ün halkaları, 1610 yılında astronom Galileo Galilei tarafından keşfedildiklerinden beri bilim insanlarını büyülemeye devam ediyor. Bu ilgi 1800’lerde halkaların aslında katı olmadığının, daha küçük parçacıklardan oluştuğunun ortaya çıkmasıyla daha da yoğunlaştı.

Bilim insanları artık Satürn’ü çevreleyen ve gaz devinin yüzeyinden yaklaşık 282.000 kilometre uzağa kadar uzanan yedi halka olduğunu biliyor. Halkalar, çoğu Dünya’daki bir kaya parçasından daha büyük olmayan, çeşitli boyutlardaki buz parçalarından oluşuyor.

Halkaların ne zaman doğduğu ise büyük bir gizem oldu. Yirminci yüzyılda hakim olan teorilerden biri, halkaların Satürn’ün kendisi doğduğunda oluştuğuydu. Kempf, bu fikrin sorunlu olduğunu, çünkü Satürn’ün halkalarının son derece “temiz” olduğunu ve yüzde 98 oranında su buzundan oluştuğunu sözlerine ekledi. Kempf, “Bu kadar temiz bir şeyle karşılaşmak neredeyse imkânsız” dedi.